26-27 Ekim 2019 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (BUYAMER) düzenlenen Berimsel Ontoloji Atölyesine katılım sağladık. Doç. Dr. Aziz Zambak’ın aydınlatıcı konuşmaları ve Dilek Yargan’ın anlatımıyla ontoloji kurmanın temelleri konusunda bilgi sahibi olduk ve deneyimleme fırsatı bulduk.
Bu yıl 2.si düzenlenen Ulusal Blokzincir Çalıştayı, 25-26 Eylül 2019 tarihlerinde İstanbul Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirildi. Heyecan ve merakla beklediğim ve katıldığım etkinlik, şimdiye kadar katıldığım en faydalı etkinliklerden biriydi. Çok sayıda konuşmacı ve eğitimler bulunan etkinlikte TÜBİTAK Başkanı Sayın Prof. Dr. Hasan Mandal ve birçok önemli isim bulunuyordu. Bu da etkinliğin ne kadar ciddiye alındığı ve destek olunduğu konusunda güzel bir göstergeydi.
Uzun süredir ilgi duyduğum ancak çok yeni olması, kısıtlı kaynak ve belirsizlikler sebebiyle “içinde yüzmeye” başlayamadığım bir konuydu blokzincir. Bu etkinliğin, benim ve benzer durumda olanların ilk kulaçları atmasına olanak sağladığı mutlak bir gerçek. O yüzden böyle yeni bir konuda bu büyüklükte bir etkinlik gerçekleştirildiği için naçizane teşekkür ve takdirlerimi sunarım.
Peki nedir blokzincir? Minimum teknik bilgiyle söyleyebileceğim blokzincirin bir veri kayıt sistemi olduğu. Bir nevi veri tabanı. Peki nedir bu popülerliğin sebebi? Blokzincirin sahip olduğu 2 özellik, bu teknolojinin çığır açıcı olarak nitelendirilmesini sağlıyor.
Blokzincirin bir veri kayıt sistemi olduğunu söyledim. Önemli özelliklerinden birincisi, bu sisteme giren bir kaydın ASLA güncellenememesi ya da silinememesi! Böylece bu sisteme eklenen bir kayıt, sistem var oldukça yerini koruyacak ve erişilebilir olacaktır.
Eğer bir sistemin sunucuları bizim elimizdeyse sistemi nasıl kurgularsak kurgulayalım, istediğimiz güncellemeyi yapabiliriz değil mi? Mesela kurduğumuz bir web sitesinde kullanıcıların bir kaydı değiştirememesini ve silememesini sağladık diyelim. Ama sunucuya doğrudan erişip o kaydın silinmesini sağlamak bizim (yöneticinin) elinde. Ama blokzincirde bu böyle değil. Sistem belirli sunucularda, belirli yöneticiler tarafından idare edilmiyor. Bunun yerine binlerce uçnokta (node) mevcut ve bunların oluşturduğu fikir birliği (consensus) ile karar alınıyor. Dolayısıyla doğrudan erişip güncelleme yapılabilecek bir sunucu yok! İşte bu yüzden blokzincir yöneticisiz, dolayısıyla tam güvenli bir sistem!
Emekleme aşamasına yeni geçtiği aşikar bir teknolojiden bahsediyoruz. Onlarca farklı algoritma ortaya çıkmış durumda bile. Farklı blokzincir teknolojilerine erişilebilir durumda ve hepsinin avantajları olduğu gibi dezavantajları da var. Ancak emeklemeden koşmak mümkün değil tabi ki. Eminim ki bir süre sonra mevcut algoritmaların kombinasyonları ile çok daha becerikli blokzincir teknolojileri görecek ve gerçek hayatta da sıkça kullanacağız.
Bir akademisyen olarak konuyu akademik açıdan ele aldığımı, alana elimden gelen katkıyı sağlayacağımı belirtmek isterim.
Seneye gerçekleşecek etkinliği merakla bekliyorum.
Dr. Emre Akadal
Bugün akademisyenlik hayatım adına önemli bir günü geride bıraktım. Prof. Dr. Sevinç Gülseçen hocam, bir süre önce kendi danışmanlığındaki öğrencisi Murat Tekbaş için ikinci danışman olma fırsatını sunmuştu. Dersleri dinleyen taraftan anlatan tarafa geçtikten sonra, tezi yazan değil yazdıran tarafta olmak da bambaşka bir deneyim şansı yarattı elbette. Birkaç ay boyunca yaptığımız görüşmeler, tezin gidişatını belirlememiz, literatür üzerine tartışmalarımız ve çalışmamızın sonucu derken bir yüksek lisans tezi meydana gelmiş oldu.
Sevgili Murat Tekbaş, yaptığı özverili çalışmanın önemli noktalarını Prof. Dr. Sevinç Gülseçen, Prof. Dr. Birgül Kutlu Bayraktar ve Doç. Dr. Zümrüt Ecevit Satı’dan oluşan değerli juriye anlattı. Övgülerin ve eleştirilerin bolca yer aldığı yorumların neticesinde de çalışmasının başarılı olarak kabul edilmesi kararlaştırıldı.
Ayrıca yine bugün yüksek lisans tezini başarıyla savunan Prof. Dr. Sevinç Gülseçen hocamın danışmanlığındaki Fatma Kurtulmuş Kosif’i ve yine ilk kez ikinci danışmanlık deneyimi yaşayan değerli dostum, çalışma arkadaşım Dr. Serra Çelik’i de kutlarım.
Sırada patent ve yayın girişimleri ile bu çalışmaları taçlandırma adımları mevcut. Nicelerine diyelim.
Dr. Emre Akadal